1. PROGRAM
Programın Amacı
LabKar Programının amacı yasa koyucunun belirlediği analizlerin çevrimlere katılan laboratuvarlar tarafından standarda uygun olarak yapılmasını sağlamaktır. LPG programının amacı ise LPG numunelerinde analiz yapan akaryakıt laboratuvarlarına LPG karşılaştırma programı sağlamaktır.
Programa Katılım
Programa katılım için katılımcı laboratuvarın program için belirlenen analizlerden en az bir tanesini yapabiliyor olması, LabKar Programı katılım ücretini ödemesi ve LabKar Program Sözleşmesi'ni kabul etmesi gereklidir.
Program Organizasyonu
Program kapsamında düzenlenmesi planlanan çevrimler için http://www.labkar.org.tr adresinde katılımcılara bilgi verilir.
Zaman Çizelgesi
Numuneler web sayfasında duyurulan tarihlerde katılımcı laboratuvarlara ulaştırılmak üzere taşeron firma aracılığıyla dağıtılır. Numunelerin gönderildiği tarih, veri sistemine analiz sonuçlarının son giriş tarihi ve çevrim sonuç raporunun yayınlandığı tarih katılımcılara e-posta aracılığı ile bildirilir.
İnternet sayfasında çevrimlerle ilgili yayınlanan planlanan tarihlerden 5 iş günü sapma olması durumunda katılımcılara e-posta ile bilgilendirme yapılır ve bilgilendirme metni sayfadaki “Duyurular” kısmında da yayınlanır.
Homojenite ve Stabilite Analizleri
LPG numunelerinde homojenite ve stabilite değerlendirmesi, ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi Laboratuvarlarında yapılan kompozisyon analizi ile ISO 13528 standardına göre yapılmaktadır.
2. GİZLİLİK
Programa katılan her laboratuvara bir laboratuvar kodu verilir. Bu kodlar her yıl ve aynı yıl içerisinde de katılım sağlanan ürün bazındaki çevrimlere gore değişmektedir. Laboratuvarlar ilgili çevrimle ilgili koduna www.labkar.org.tr sayfasına kullanıcı adı ve şifreleriyle giriş yaptıktan sonra Çevrimler sekmesinden ulaşabilirler. Bu laboratuvar kodları ile katılımcılar kendilerine ait sonuçların değerlendirmesini yapabilirler. Laboratuvar kodlarının kime ait olduğu programın yürütücüsü olan Petrol Araştırma Merkezi dışında hiçbir kurum tarafından bilinmez. Bu kodların Petrol Araştırma Merkezi içerisinde de yetkili olmayan personel tarafından bilinmesine engel olacak güvenlik tedbirleri alınmıştır.
3. NUMUNELER
Analiz Numuneleri
Katılımcılara gönderilen analiz numunelerinin genel karakteristiğinin ürün ana standardlarında verilen özellikler aralığında olması beklenmektedir. Numunelerin rutinde olduğu gibi analiz edilmesi gerekmektedir. LPG numuneleri iki litrelik çelik tüp içinde katılımcılara ulaştırılır. Gerekli olan güvenlik önlemlerinin ürün ile birlikte gönderilen Ürün Bilgi Formu dokümanlarında yer aldığı bilgisi eklendi.
Numunelerin katılımcılara ulaştırılmasında AYGAZ A.Ş’den taşeron hizmeti alınmaktadır.
ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi, taşerondan aldığı hizmetlerden LabKar katılımcılarına karşı sorumludur.
Kalite Kontrol
Katılımcılara gönderilmeden önce numunelere homojenlik testleri uygulanır. Böylece her katılımcının eşdeğer numune alması sağlanır.
Analitler
LPG karşılaştırma programında dağıtılan numunelere aşağıdaki analizler uygulanır:
- Hidrokarbon Bileşenleri
- Dien Muhtevası
- Gösterge Buhar Basıncı (GVP)
- Toplam Kükürt Miktarı
- Motor Oktan Sayısı (MON)
- GVP en az 150 kPa olduğu sıcaklık
- Bakır Şerit Korozyonu**
- Yoğunluk (Hesapla)
- Su Muhtevası Tayini**
- Buharlaşma Kalıntısı Tayini
- Hidrojen Sülfür Tayini (Kurşun Asetat Metodu)**
- Koku Tayini
- Yoğunluk (Deneyle)*
- Buhar Basıncı (Deneyle), 40 °C***
- C2 Hidrokarbonları
- C4 Hidrokarbonları
- C5 Hidrokarbonları
- Doymamış Hidrokarbonlar
- Saflık
- Gaz Kromatografi İle Kükürtlü Bileşiklerin Analizi
Standart Metotlar
Analizlerde ISO, EN, ASTM ve TSE gibi standart metotlar kullanılır. Katılımcı laboratuvar, belirtmek şartıyla bunların dışında da bir standart metot kullanabilir. LPG programında kullanılabilecek standart metotlar şu şekildedir:
Analit |
Metodlar |
Komposizyon Analizi |
TS 6124 EN 27941/ EN 27941/DIN 51619 |
Dien Muhtevası |
TS 6124 EN 27941/EN 27941/DIN 51619 |
Gösterge Buhar Basıncı (Hesapla) |
TS EN ISO 8973/ EN ISO 8973 |
Toplam Kükürt Miktarı |
ASTM D 6667/ TS 13361/ ASTM D 3246/ prEN17178 |
Motor Oktan Sayısı |
TS EN 589+A1/ EN 589+A1 |
GVP en az 150 kPa old. sıcaklık |
TS EN ISO 8973/ EN ISO 8973 |
Bakır Şerit Korozyonu** |
TS 1299 EN ISO 6251/ ISO 6251 |
Yoğunluk (Hesapla) |
TS EN ISO 8973 / EN ISO 8973 |
Su Muhtevası Tayini** |
TS EN 15469 / EN 15469 |
Buharlaşma Kalıntısı Tayini |
TS EN 15470/ EN 15470 / TS EN 15471 / EN 15471 |
Hidrojen Sülfür Tayini (Kurşun Asetat Metodu)** |
TS 5255 EN ISO 8819 / EN ISO 8819 |
Koku Tayini |
TS EN 589+A1 / EN 589+A1 |
Yoğunluk (Deneyle)* |
TS 1105 EN ISO 3993 / EN ISO 3993 |
Buhar Basıncı (Deneyle), 40 °C*** |
TS 1298 EN ISO 4256 / EN ISO 4256 |
C2, C4, C5 Hidrokarbonlar |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941 |
Metan |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941 |
Doymamış Hidrokarbonlar |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941 |
Saflık |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941 |
Gaz Kromatografi İle Kükürtlü Bileşiklerin Analizi |
ASTM D5504, TS 13707 |
**:Bakır Korozyonu, Su Muhtevası ve Hidrojen Sülfür Tayini deneyleri sadece 1. çevrimlere dahil edilecektir.
4. SONUÇLARIN GİRİLMESİ, RAPORLAMA VE İTİRAZ
Analiz Sonuçlarının Girilmesi
Katılımcı laboratuvarların analiz sonuçlarını girebilmeleri amacıyla LabKar web sitesinde veri giriş sayfası oluşturulmuştur. Katılımcıların belirlenen tarihler içinde sonuçlarını girmeleri gerekmektedir.
Veri giriş sayfası kullanıcı hatasını en aza indirgemek üzere tasarlanmıştır. Sonuç giriş ekranında raporlama hanesi hesaplama yoluyla bulunan analitler dışındakiler için serbest bırakılmış olup, katılımcıların sonuçlarını kullanmış oldukları standard metoda uygun olarak girmeleri beklenmektedir. Hesaplama yoluyla bulunan analitler için sonuç giriş ekranında hane sayısında kısıtlama yapılmıştır ve kısıtlama yapılan bu analitlerde katılımcıların raporlama yapmaları istenen hane sayısı hakkında Katılımcı Bilgilendirme Talimatı’nda bilgi verilmektedir. Katılımcı sonuçlarının istatistiksel değerlendirmeye alınabilmesi için sonuçların onaylandıktan sonra kaydet işleminin yapılması gerekmektedir. Veri girişi tamamlandıktan sonra LabKar Çevrim Sorumlusu tarafından sonuçların gözle yapılan kontrolü sonrasında hatalı olduğu belirlenen sonuçlar için katılımcıya geri dönüş yapılır ve yeniden analiz yapmadan sonuçlarını gözden geçirmeleri istenir. Geri dönen katılımcıların sonuçları Program Sorumlusu tarafından sisteme girilir. Bu sonuçlar raporda “D/İlk Sonuç” olarak belirtilir.
Katılımcılar, rapor yayınlandıktan sonra 15 gün içerisinde rapor indirme bağlantısının bulunduğu yerdeki “İtiraz Bildir” sekmesini kullanarak değerlendirme sonuçlarına itiraz edebilirler. Bunun dışındaki itiraz, öneri vb konular için labkar@metu.edu.tr adresi ile iletişime geçebilirler.
İstatistiksel Değerlendirme ve Raporlama hakkında bilgi almak için tıklayınız.