1. PROGRAM
Programın Amacı
LabKar Programının amacı yasa koyucunun belirlediği analizlerin çevrimlere katılan laboratuvarlar tarafından standarda uygun olarak yapılmasını sağlamaktır. LPG programının amacı ise LPG numunelerinde analiz yapan akaryakıt laboratuvarlarına LPG karşılaştırma programı sağlamaktır.
Programa Katılım
Programa katılım için katılımcı laboratuvarın program için belirlenen analizlerden en az bir tanesini yapabiliyor olması, LabKar Programı katılım ücretini ödemesi ve LabKar Program Sözleşmesi'ni kabul etmesi gereklidir.
Program Organizasyonu
Program kapsamında düzenlenmesi planlanan çevrimler için http://www.labkar.org.tr adresinde katılımcılara bilgi verilir.
Zaman Çizelgesi
Numuneler web sayfasında duyurulan tarihlerde katılımcı laboratuvarlara ulaştırılmak üzere taşeron firma aracılığıyla dağıtılır. Numunelerin gönderildiği tarih, veri sistemine analiz sonuçlarının son giriş tarihi ve çevrim sonuç raporunun yayınlandığı tarih katılımcılara e-posta aracılığı ile bildirilir.
İnternet sayfasında çevrimlerle ilgili yayınlanan planlanan tarihlerden 5 iş günü sapma olması durumunda katılımcılara e-posta ile bilgilendirme yapılır ve bilgilendirme metni sayfadaki “Duyurular” kısmında da yayınlanır.
Homojenite ve Stabilite Analizleri
LPG numunelerinde homojenite ve stabilite değerlendirmesi, ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi Laboratuvarlarında yapılan kompozisyon analizi ile ISO 13528 standardına göre yapılmaktadır.
2. GİZLİLİK
Programa katılan her laboratuvara bir laboratuvar kodu verilir. Bu kodlar her yıl ve aynı yıl içerisinde de katılım sağlanan ürün bazındaki çevrimlere gore değişmektedir. Laboratuvarlar ilgili çevrimle ilgili koduna www.labkar.org.tr sayfasına kullanıcı adı ve şifreleriyle giriş yaptıktan sonra Çevrimler sekmesinden ulaşabilirler. Bu laboratuvar kodları ile katılımcılar kendilerine ait sonuçların değerlendirmesini yapabilirler. Laboratuvar kodlarının kime ait olduğu programın yürütücüsü olan Petrol Araştırma Merkezi dışında hiçbir kurum tarafından bilinmez. Bu kodların Petrol Araştırma Merkezi içerisinde de yetkili olmayan personel tarafından bilinmesine engel olacak güvenlik tedbirleri alınmıştır.
Talep edildiği takdirde ancak katılımcıların onayı alınarak ve bu konuda önceden bilgilendirme yapılarak sonuç raporları 3. kişilere verilebilir.
Katılımcı sonuçlarının doğrudan düzenleyici bir otoriteye iletilmesi gerektiğinde, bu durumda ilgili katılımcılar konu hakkında yazılı olarak bilgilendirilir.
3. NUMUNELER
Analiz Numuneleri
Katılımcılara gönderilen analiz numunelerinin genel karakteristiğinin ürün ana standardlarında verilen özellikler aralığında olması beklenmektedir. Numunelerin rutinde olduğu gibi analiz edilmesi gerekmektedir. LPG numuneleri iki litrelik çelik tüp içinde katılımcılara ulaştırılır. Gerekli olan güvenlik önlemlerinin ürün ile birlikte gönderilen Ürün Bilgi Formu dokümanlarında yer aldığı bilgisi eklendi.
Numunelerin katılımcılara ulaştırılmasında AYGAZ A.Ş’den taşeron hizmeti alınmaktadır.
ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi, taşerondan aldığı hizmetlerden LabKar katılımcılarına karşı sorumludur.
Kalite Kontrol
Katılımcılara gönderilmeden önce numunelere homojenlik testleri uygulanır. Böylece her katılımcının eşdeğer numune alması sağlanır.
Analitler
LPG çevrimi kapsamında yer alan ve aşağıda belirtilen analizlerin tamamı akreditasyon kapsamında olmayabilir. Akreditasyon kapsamımızda yer alan analizler bilgisine labkar.org.tr sayfasındaki Akreditasyon sekmesi altından ya da TÜRKAK-Akredite Kuruluş Arama başlığı altından erişim sağlayabilirsiniz. LPG karşılaştırma programında dağıtılan numunelere aşağıdaki analizler uygulanır:
- Bakır Şerit Korozyonu**
- Buhar Basıncı (Deneyle), 40 °C***
- Buharlaşma Kalıntısı Tayini
- C2 Hidrokarbonları
- C4 Hidrokarbonları
- C5 Hidrokarbonları
- Dien Muhtevası
- Doymamış Hidrokarbonlar
- Gaz Kromatografi İle Kükürtlü Bileşiklerin Analizi
- Gösterge Buhar Basıncı (GVP)
- (+10)°C'deki Buhar Basıncı (Gösterge)
- Hidrojen Sülfür Tayini (Kurşun Asetat Metodu)**
- Hidrokarbon Bileşenleri
- Koku Tayini
- Motor Oktan Sayısı (MON)
- Saflık
- Su Muhtevası Tayini**
- Toplam Kükürt Miktarı
- Yoğunluk (Deneyle)*
- Yoğunluk (Hesapla)
Standart Metotlar
Analizlerde ISO, EN, ASTM ve TSE gibi standart metotlar kullanılır. Katılımcı laboratuvar, belirtmek şartıyla bunların dışında da bir standart metot kullanabilir. LPG programında kullanılabilecek standart metotlar şu şekildedir:
Analit |
Metodlar |
Bakır Şerit Korozyonu |
TS 1299 EN ISO 6251/ ISO 6251 |
Buhar Basıncı (Deneyle), 40 °C |
TS 1298 EN ISO 4256 / EN ISO 4256 |
Buharlaşma Kalıntısı Tayini |
TS EN 15470/ EN 15470 / TS EN 15471 / EN 15471 |
C2, C4, C5 Hidrokarbonlar |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941/ DIN 51619 |
Dien Muhtevası |
TS 6124 EN 27941/EN 27941/ DIN 51619 |
Doymamış Hidrokarbonlar |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941/ DIN 51619 |
Gaz Kromatografi İle Kükürtlü Bileşiklerin Analizi |
ASTM D5504, TS 13707 |
Gösterge Buhar Basıncı (Hesapla) |
TS EN ISO 8973/ EN ISO 8973 |
(-5)°C'deki Buhar Basıncı (Gösterge) |
TS EN ISO 8973/ EN ISO 8973 |
Hidrojen Sülfür Tayini (Kurşun Asetat Metodu) |
TS 5255 EN ISO 8819 / EN ISO 8819 |
Koku Tayini |
TS EN 589 / EN 589 |
Komposizyon Analizi |
TS 6124 EN 27941/ EN 27941/DIN 51619 |
Metan |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941/ DIN 51619 |
Motor Oktan Sayısı |
TS EN 589/ EN 589 |
Saflık |
TS 6124 EN 27941 / EN 27941/ DIN 51619 |
Su Muhtevası Tayini |
TS EN 15469 / EN 15469 |
Toplam Kükürt Miktarı |
ASTM D 6667/ TS 13361 /EN 17178 |
Yoğunluk (Deneyle) |
TS 1105 EN ISO 3993 / EN ISO 3993 |
Yoğunluk (Hesapla) |
TS EN ISO 8973 / EN ISO 8973 |
*:Yoğunluk (Deneyle) sadece 2. çevrimlere dahil edilecektir.
**:Bakır Korozyonu, Su Muhtevası ve Hidrojen Sülfür Tayini deneyleri sadece 1. Çevrimlere dahil edilecektir.
***:Buhar Basıncı (40°C,Deneyle) iki yılda bir 1.çevrimlere dahil edilmektedir.
4. SONUÇLARIN GİRİLMESİ, RAPORLAMA VE İTİRAZ
Analiz Sonuçlarının Girilmesi
Katılımcı laboratuvarların analiz sonuçlarını girebilmeleri amacıyla LabKar web sitesinde veri giriş sayfası oluşturulmuştur. Katılımcıların belirlenen tarihler içinde sonuçlarını girmeleri gerekmektedir.
Veri giriş sayfası kullanıcı hatasını en aza indirgemek üzere tasarlanmıştır. Sonuç giriş ekranında raporlama hanesi hesaplama yoluyla bulunan analitler dışındakiler için serbest bırakılmış olup, katılımcıların sonuçlarını kullanmış oldukları standard metoda uygun olarak girmeleri beklenmektedir. Hesaplama yoluyla bulunan analitler için sonuç giriş ekranında hane sayısında kısıtlama yapılmıştır ve kısıtlama yapılan bu analitlerde katılımcıların raporlama yapmaları istenen hane sayısı hakkında Katılımcı Bilgilendirme Talimatı’nda bilgi verilmektedir. LabKar sistemine girilmiş ancak onaylanmamış sonuclar veri girisi icin verilen son tarihten sonra sistem tarafından otomatik olarak onaylanacaktır. Veri girişi tamamlandıktan sonra LabKar Çevrim Sorumlusu tarafından sonuçların gözle yapılan kontrolü sonrasında hatalı olduğu belirlenen sonuçlar (işaret hatası, birim hatası vb) için katılımcıya geri dönüş yapılır ve yeniden analiz yapmadan sonuçlarını gözden geçirmeleri istenir. Geri dönen katılımcıların sonuçları Program Sorumlusu tarafından sisteme girilir. Bu sonuçlar raporda “D/İlk Sonuç” olarak belirtilir.
İstatistiksel Değerlendirme ve Raporlama hakkında bilgi, www.labkar.org.tr adresinde yer almaktadır.
Katılımcılar, rapor yayınlandıktan sonra 15 gün içerisinde rapor indirme bağlantısının bulunduğu yerdeki “İtiraz Bildir” sekmesini kullanarak değerlendirme sonuçlarına itiraz edebilirler. Bunun dışındaki itiraz, öneri vb konular için labkar@metu.edu.tr adresi ile iletişime geçebilirler.
İstatistiksel Değerlendirme ve Raporlama hakkında bilgi almak için tıklayınız.