Anasayfa

Jet Yakıtı

konteyner1.jpg

 

1. PROGRAM

Programın Amacı

LabKar Programının amacı yasa koyucunun belirlediği analizlerin çevrimlere katılan laboratuvarlar tarafından standarda uygun olarak yapılmasını sağlamaktır. Jet yakıtı programının amacı ise jet yakıtı numunelerinde analiz yapan akaryakıt laboratuvarlarına jet yakıtı karşılaştırma programı sağlamaktır. Bu program kapsamında katılımcı laboratuvarlara yılda bir defa jet yakıtı numunesi gönderilir ve analiz sonuçlarına göre laboratuvarların performansları değerlendirilir.

Programa Katılım

Programa katılım için katılımcı laboratuvarın program için belirlenen analizlerden en az bir tanesini yapabiliyor olması, LabKar Programı katılım ücretini ödemesi ve LabKar Program Sözleşmesi'ni kabul etmesi gereklidir.

Program Organizasyonu

Program kapsamında düzenlenmesi planlanan çevrimler için http://www.labkar.org.tr adresinde katılımcılara bilgi verilir.

Zaman Çizelgesi

Numunelerin gönderildiği tarih, veri sistemine analiz sonuçlarının son giriş tarihi ve çevrim sonuç raporunun yayınlandığı tarih katılımcılara e-posta aracılığı ile bildirilir.

İnternet sayfasında çevrimlerle ilgili yayınlanan planlanan tarihlerden 5 iş günü sapma olması durumunda katılımcılara e-posta ile bilgilendirme yapılır ve bilgilendirme metni sayfadaki “Duyurular” kısmında da yayınlanır.

Homojenite ve Stabilite Analizleri

Jet Yakıtı numunelerinde homojenite ve stabilite değerlendirmesi, ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi Laboratuvarlarında yapılan Yoğunluk  analizleri ile ISO 13528 standardına göre yapılmaktadır.

Kalite Kontrol Numune

Programlara başvuru esnasında kalite kontrol numune talepleri de alınmaktadır. Kalite kontrol numuneleri rapor yayınlandıktan sonra 1 hafta ya da 10 gün içerisinde katılımcılara gönderilmektedir. Çevrim raporunda verilen tanımlanmış değer ve program standard sapması bilgilerinin yer aldığı Kalite Kontrol Numune Bilgileri Tablosu’da numunelerle birlikte katılımcılara gönderilmektedir. Kalite Kontrol Numune Bilgileri Tablosu’na, www.labkar.org.tr sayfasına kullanıcı adı ve şifreleriyle giriş yapıldıktan sonra Siparişler-Kalite Kontrol Numunesi sekmesinden de erişim sağlanabilmektedir. Katılımcılar kalite kontrol numunelerini kalite kontrol, doğrulama ve geçerli kılma vb çalışmalarda kullanabilmektedir. Talep edilmesi durumunda ilgili çevrime katılım sağlamayan katılımcılara da kalite kontrol numunesi gönderilmektedir.

2. GİZLİLİK

Programa katılan her laboratuvara bir laboratuvar kodu verilir. Bu kodlar her yıl ve aynı yıl içerisinde de katılım sağlanan ürün bazındaki çevrimlere gore değişmektedir. Laboratuvarlar ilgili çevrimle ilgili koduna www.labkar.org.tr sayfasına kullanıcı adı ve şifreleriyle giriş yaptıktan sonra Çevrimler sekmesinden ulaşabilirler. Bu laboratuvar kodları ile katılımcılar kendilerine ait sonuçların değerlendirmesini yapabilirler. Laboratuvar kodlarının kime ait olduğu programın yürütücüsü olan Petrol Araştırma Merkezi dışında hiçbir kurum tarafından bilinmez. Bu kodların Petrol Araştırma Merkezi içerisinde de yetkili olmayan personel tarafından bilinmesine engel olacak güvenlik tedbirleri alınmıştır.

Talep edildiği takdirde ancak katılımcıların onayı alınarak ve bu konuda önceden bilgilendirme yapılarak sonuç raporları 3. kişilere verilebilir.

Katılımcı sonuçlarının doğrudan düzenleyici bir otoriteye iletilmesi gerektiğinde, bu durumda ilgili katılımcılar konu hakkında yazılı olarak bilgilendirilir.

3. NUMUNELER

Analiz Numuneleri

Katılımcılara gönderilen analiz numunelerinin genel karakteristiğinin ürün ana standardlarında verilen özellikler aralığında olması beklenmektedir. Numunelerin rutinde olduğu gibi analiz edilmesi gerekmektedir. Jet yakıtı numuneleri birer litrelik 3 adet cam şişe içinde katılımcılara ulaştırılır. Cam şişeler kargoda nakliye esnasında zarar görmemesi için özel kutular içine konur. Taşıma sırasında numunenin hasar görmesi durumunda katılımcılara yedek numune gönderilir. Gerekli olan güvenlik önlemleri ürün ile birlikte gönderilen Ürün Bilgi Formu dokümanlarında belirtilmektedir.

Numunelerin katılımcılara ulaştırılmasında Yurt İçi Kargo Firması’ndan hizmet alınmaktadır.

ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi, taşerondan aldığı hizmetlerden LabKar katılımcılarına karşı sorumludur.

Kalite Kontrol

Katılımcılara gönderilmeden önce numunelere homojenlik testleri uygulanır. Böylece her katılımcının eşdeğer numune alması sağlanır.

Analitler

Jet yakıtı karşılaştırma programında dağıtılan numunelere aşağıdaki analizler uygulanır:

  1. Aromatikler
  2. ASTM Renk Tayini
  3. Bakır Şerit Korozyonu
  4. Buhar Basıncı
  5. Distilasyon
  6. Doktor Testi
  7. Donma Noktası
  8. Elektriksel İletkenlik
  9. Görünüş
  10. Hidrojen Miktarı
  11. Isıl Kararlılık
  12. İslenme Noktası
  13. Kinematik Viskozite,-20°C
  14. Merkaptan Kükürt
  15. Mevcut GOM Muhtevası
  16. Naftalinler
  17. Naftelen Hidrokarbonların Tayini
  18. Net Yanma Isısı
  19. Parlama Noktası
  20. Partikül Kirlilik Tayini*
  21. Partikül Sayımı**
  22. Saybolt Renk Tayini
  23. Setan İndisi
  24. Su Reaksiyonu
  25. Sudan Ayrışma Özelliği
  26. Toplam Asit Sayısı
  27. Toplam Kükürt
  28. Yağ Asidi Metil Esteri (YAME) Tayini
  29. Yağlayıcılık Özelliği (BOCLE Metodu)
  30. Yakıt Sistemi Buzlanma Önleyicileri (FSII)
  31. Yoğunluk

Standart Metotlar
Analizlerde ISO, EN, ASTM ve TSE gibi standart metotlar kullanılır. Katılımcı laboratuvar, belirtmek şartıyla bunların dışında da bir standart metot kullanabilir. Jet yakıtı programında kullanılabilecek standart metotlar şu şekildedir.

Analit

Metodlar

Aromatikler

TS EN 15553

ASTM Renk Tayini

ASTM D1500/ ASTM D6045

Bakır Şerit Korozyonu

TS 2741 EN ISO 2160

Buhar Basıncı

TS EN 13016-1

Distilasyon

TS EN ISO 3405

Doktor Testi

ASTM D4952 / TS 2884

Donma Noktası

TS 1766 ISO 3013

Elektriksel İletkenlik

TS 3467 ISO 6297

Görünüş

-

Hidrojen Miktarı

ASTM D7171

Isıl Kararlılık

TS ISO 6249

İslenme Noktası

TS ISO 3014

Kinematik Viskozite, -20°C

TS EN ISO 3104

Merkaptan Kükürt

TS 1739

Mevcut GOM Muhtevası

TS EN ISO 6246

Naftalinler

TS 1763

Naftelen Hidrokarbonların Tayini

ASTM D1840

Net Yanma Isısı

TS ISO 3648 / TS 9941

Parlama Noktası

TS 1171/IP170/ ASTM D93/ TS EN ISO 2719

Partikül Kirlilik Tayini*

ASTM D5452

Partikül Sayımı**

IP 565

Renk Tayini (Saybolt)

ASTM D156 / TS 2991

Setan İndisi

TS EN ISO 4264 / ISO 4264

Su Reaksiyonu

ASTM D1094

Sudan Ayrışma Özelliği

TS 13454 /ASTM D3948 / ASTM D7224

Toplam Asit Sayısı

TS 5458

Toplam Kükürt

TS 1539/ TS EN ISO 14596/ TS EN ISO 8754/ TS EN ISO 20846

Yağ Asidi Metil Esteri (YAME) Tayini

IP 585

Yağlayıcılık Özelliği (BOCLE Metodu)

ASTM D5001

Yakıt Sistemi Buzlanma Önleyicileri (FSII)

ASTM D5006

Yoğunluk

TS 1013 EN ISO 3675 / TS EN ISO 12185

*: Partikül Kirlilik Tayini için gerekli numune hacminin fazla olması nedeniyle ayrı bir paket oluşturulmuştur.Talep   doğrultusunda numune gönderimi yapılacaktır. Bu analiz Havacılık Yakıtı paketi içerisinde bulunmamaktadır.

**: Partikül Sayımı için programlara başvuruda bu analiz için oluşturulan paketi seçmiş olan katılımcılara ayrıca numune gönderimi yapılacaktır. Bu analiz Havacılık Yakıtı paketi içerisinde bulunmamaktadır.

4. SONUÇLARIN GİRİLMESİ, RAPORLAMA VE İTİRAZ

Analiz Sonuçlarının Girilmesi

Katılımcı laboratuvarların analiz sonuçlarını girebilmeleri amacıyla LabKar web sitesinde veri giriş sayfası oluşturulmuştur. Katılımcıların belirlenen tarihler içinde sonuçlarını girmeleri gerekmektedir.

Veri giriş sayfası kullanıcı hatasını en aza indirgemek üzere tasarlanmıştır. Sonuç giriş ekranında raporlama hanesi hesaplama yoluyla bulunan analitler dışındakiler için serbest bırakılmış olup, katılımcıların sonuçlarını kullanmış oldukları standard metoda uygun olarak girmeleri beklenmektedir. Hesaplama yoluyla bulunan analitler için sonuç giriş ekranında hane sayısında kısıtlama yapılmıştır ve kısıtlama yapılan bu analitlerde katılımcıların raporlama yapmaları istenen hane sayısı hakkında Katılımcı Bilgilendirme Talimatı’nda bilgi verilmektedir. LabKar sistemine girilmiş ancak onaylanmamış sonuclar veri girisi icin verilen son tarihten sonra sistem tarafından otomatik olarak onaylanacaktır. Veri girişi tamamlandıktan sonra LabKar Çevrim Sorumlusu tarafından sonuçların gözle yapılan kontrolü sonrasında hatalı olduğu belirlenen sonuçlar (işaret hatası, birim hatası vb) için katılımcıya geri dönüş yapılır ve yeniden analiz yapmadan sonuçlarını gözden geçirmeleri istenir. Geri dönen katılımcıların sonuçları Program Sorumlusu tarafından sisteme girilir. Bu sonuçlar raporda “D/İlk Sonuç” olarak belirtilir. 

İstatistiksel Değerlendirme ve Raporlama hakkında bilgi, www.labkar.org.tr adresinde yer almaktadır.

Katılımcılar, rapor yayınlandıktan sonra 15 gün içerisinde rapor indirme bağlantısının bulunduğu yerdeki “İtiraz Bildir” sekmesini kullanarak değerlendirme sonuçlarına itiraz edebilirler. Bunun dışındaki itiraz, öneri vb konular için labkar@metu.edu.tr adresi ile iletişime geçebilirler.

İstatistiksel Değerlendirme ve Raporlama hakkında bilgi almak için tıklayınız.