1. PROGRAM
Programın Amacı
LabKar Programı’nın amacı yasa koyucunun belirlediği analizlerin çevrimlere katılan laboratuvarlar tarafından standarda uygun olarak yapılmasını sağlamaktır. Madeni Yağ Programı’nın amacı ise madeni yağ numunelerinde analiz yapan akaryakıt laboratuvarlarına madeni yağ karşılaştırma programı sağlamaktır. Bu program kapsamında katılımcı laboratuvarlara yılda iki defa madeni yağ numunesi gönderilir ve analiz sonuçlarına göre laboratuvarların performansları değerlendirilir.
Programa Katılım
Programa katılım için katılımcı laboratuvarın program için belirlenen analizlerden en az bir tanesini yapabiliyor olması, LabKar Programı katılım ücretini ödemesi ve LabKar Program Sözleşmesi'ni kabul etmesi gereklidir.
Program Organizasyonu
Program iki çevrimden oluşur. Bahar ve sonbahar aylarında düzenlenir.
Zaman Çizelgesi
Numuneler web sayfasında duyurulan tarihlerde katılımcı laboratuvarlara ulaştırılmak üzere kargoya verilir. Numunelerin gönderildiği tarih, veri sistemine analiz sonuçlarının son giriş tarihi ve çevrim sonuç raporunun yayınlandığı tarih katılımcılara e-posta aracılığı ile bildirilir.
İnternet sayfasında çevrimlerle ilgili yayınlanan planlanan tarihlerden 5 iş günü sapma olması durumunda katılımcılara e-posta ile bilgilendirme yapılır ve bilgilendirme metni sayfadaki “Duyurular” kısmında da yayınlanır.
Homojenite ve Stabilite Analizleri
Madeni Yağ numunelerinde homojenite ve stabilite değerlendirmesi, ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi Laboratuvarlarında yapılan Yoğunluk analizleri ile ISO 13528 standardına göre yapılmaktadır.
Kalite Kontrol Numune
Programlara başvuru esnasında kalite kontrol numune talepleri de alınmaktadır. Kalite kontrol numuneleri rapor yayınlandıktan sonra 1 hafta ya da 10 gün içerisinde katılımcılara gönderilmektedir. Çevrim raporunda verilen tanımlanmış değer ve program standard sapması bilgilerinin yer aldığı Kalite Kontrol Numune Bilgileri Tablosu’da numunelerle birlikte katılımcılara gönderilmektedir. Katılımcılar kalite kontrol numunelerini kalite kontrol, doğrulama ve geçerli kılma vb çalışmalarda kullanabilmektedir. Talep edilmesi durumunda ilgili çevrime katılım sağlamayan katılımcılara da kalite kontrol numunesi gönderilmektedir.
2. GİZLİLİK
Programa katılan her laboratuvara bir laboratuvar kodu verilir. Bu kodlar her yıl ve aynı yıl içerisinde de katılım sağlanan ürün bazındaki çevrimlere gore değişmektedir. Laboratuvarlar ilgili çevrimle ilgili koduna www.labkar.org.tr sayfasına kullanıcı adı ve şifreleriyle giriş yaptıktan sonra Çevrimler sekmesinden ulaşabilirler. Bu laboratuvar kodları ile katılımcılar kendilerine ait sonuçların değerlendirmesini yapabilirler. Laboratuvar kodlarının kime ait olduğu programın yürütücüsü olan Petrol Araştırma Merkezi dışında hiçbir kurum tarafından bilinmez. Bu kodların Petrol Araştırma Merkezi içerisinde de yetkili olmayan personel tarafından bilinmesine engel olacak güvenlik tedbirleri alınmıştır.
3. NUMUNELER
Analiz Numuneleri
Katılımcılara gönderilen analiz numunelerinin genel karakteristiğinin ürün ana standardlarında verilen özellikler aralığında olması beklenmektedir. Numunelerin rutinde olduğu gibi analiz edilmesi gerekmektedir. Gerekli olan güvenlik önlemleri ürün ile birlikte gönderilen Ürün Bilgi Formu dokümanlarında belirtilmektedir.
Madeni Yağ numuneleri birer litrelik 2 adet cam şişe içinde katılımcılara ulaştırılır. Cam şişeler kargoda nakliye esnasında zarar görmemesi için özel kutular içine konur. Taşıma sırasında numunenin hasar görmesi durumunda katılımcılara yedek numune gönderilir.
Numunelerin katılımcılara ulaştırılmasında Yurt İçi Kargo Firması’ndan hizmet alınmaktadır.
ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi, taşerondan aldığı hizmetlerden LabKar katılımcılarına karşı sorumludur.
Kalite Kontrol
Katılımcılara gönderilmeden önce numunelere homojenlik testleri uygulanır. Böylece her katılımcının eşdeğer numune alması sağlanır.
Analitler
Madeni Yağ karşılaştırma programında dağıtılan Madeni Yağ numunelerine aşağıdaki analizler uygulanır:
- Viskozite (40 ºC)
- Viskozite (100 ºC)
- Viskozite (-20 ºC)
- Viskozite İndeksi
- Parlama Noktası
- Yoğunluk (15 ºC)
- Akma Noktası
- Toplam Asit Sayısı
- Toplam Baz Sayısı
- Kalsiyum
- Magnezyum
- Baryum
- Çinko
- Fosfor
- Bakır Şerit Korozyonu
- Sülfatlı Kül
- Köpüklenme Tayini
- Kükürt Tayini
- Renk Tayini
- Su Miktarı
- Sudan Ayrışma
- Yağların Sudan Ayrılma Özelliği Tayini
- Kırma İndisi
- Partikül Sayımı Deneyi ve Partikül Kirlenmesinin Sınıflandırılması
Standart Metotlar
Analizlerde ISO, EN, ASTM ve TSE gibi standart metotlar kullanılır. Katılımcı laboratuvar, belirtmek şartıyla bunların dışında da bir standart metot kullanabilir. Madeni yağ programında kullanılabilecek standart metotlar şu şekildedir.
Viskozite | TS 1451 EN ISO 3104/ASTM D 445 |
Viskozite İndeksi | TS 1451 EN ISO 3104/ASTM D 445 |
Parlama Noktası | TS EN ISO 2592/ASTM D 92 |
Yoğunluk | TS EN ISO 12185 / ASTM D 4052 / TS 1013 EN ISO 3675 |
Akma Noktası | TS 1233 ISO 3016/ASTM D 97 |
Toplam Asit Sayısı | ASTM D 664/TS 9178 ISO 6618 |
Toplam Baz Sayısı | TS 5655 ISO 3771/ASTM D 2896 |
Kalsiyum Magnezyum Baryum Çinko FosFosfor |
ASTM D 5185 |
Bakır Şerit Korozyonu | TS 2741 EN ISO 2160 / ISO 2160 / ASTM D 130 |
Sülfatlı Kül | TS 1985 / ISO 3987 / ASTM D 874 |
Köpüklenme Tayini | TS 1834 ISO 6247 / ISO 6247 / ASTM D892 |
Kükürt Tayini | TS EN ISO 8754/ ASTM D 4294 |
Renk Tayini | ASTM D 1500 |
Su Miktarı | ASTM D 6304 |
Yağların Sudan Ayrılma Özelliği Tayini | ASTM D 1401/TS 6122 ISO 6614 |
Kırma İndisi | TS 4368 ISO 5661 / ASTM D1218 |
Partikül Sayımı Deneyi ve Partikül Kirlenmesinin Sınıflandırılması | TS ISO 4406 / AS 4059 |
4. SONUÇLARIN GİRİLMESİ, RAPORLAMA VE İTİRAZ
Analiz Sonuçlarının Girilmesi
Katılımcı laboratuvarların analiz sonuçlarını girebilmeleri amacıyla LabKar web sitesinde veri giriş sayfası oluşturulmuştur. Katılımcıların belirlenen tarihler içinde sonuçlarını girmeleri gerekmektedir.
Veri giriş sayfası kullanıcı hatasını en aza indirgemek üzere tasarlanmıştır. Sonuç giriş ekranında raporlama hanesi serbest bırakılmış olup, katılımcıların sonuçlarını kullanmış oldukları standard metoda uygun olarak girmeleri beklenmektedir. Katılımcı sonuçlarının istatistiksel değerlendirmeye alınabilmesi için sonuçların onaylandıktan sonra kaydet işleminin yapılması gerekmektedir. Veri girişi tamamlandıktan sonra LabKar Çevrim Sorumlusu tarafından sonuçların gözle yapılan kontrolü sonrasında hatalı olduğu belirlenen sonuçlar için katılımcıya geri dönüş yapılır ve katılımcıdan hatalı olan sonuç için yeniden giriş yapması istenir.
Katılımcılar, rapor yayınlandıktan sonra 15 gün içerisinde rapor indirme bağlantısının bulunduğu yerdeki “İtiraz Bildir” sekmesini kullanarak değerlendirme sonuçlarına itiraz edebilirler. Bunun dışındaki itiraz, öneri vb konular için labkar@metu.edu.tr adresi ile iletişime geçebilirler.
İstatistiksel Değerlendirme ve Raporlama hakkında bilgi almak için tıklayınız.